Վարդան Ջանյանը՝ Հայաստանում տնտեսական աճ ապահովելու 3 ամենաարագ ուղիների մասին

Պղինձը, մոլիբդենը և մի քանի այլ մետաղներ վճռորոշ դեր կխաղան կանաչ տնտեսության անցման գործում, առանց դրա անցումը հնարավոր չի լինի։ Այս մասին սեպտեմբերի 27-ին Հայաստանի հանքարդյունաբերությանը նվիրված ֆորումի ժամանակ հայտարարեց Հայաստանի հանքագործների և մետալուրգների միության նախագահ, Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի գլխավոր տնօրենի առաջին տեղակալ Վարդան Ջանյանը։

«Որոշ կանխատեսումների համաձայն՝ մինչև 2035 թվականը պղնձի պահանջարկը գրեթե կկրկնապատկվի, մինչդեռ արտադրությունն այս տեմպերին չի համապատասխանի։ Այս կարեւոր մետաղի պակասը կկազմի 1,5-9,9 մլն տոննա։

Այսօր պղնձի ընդհանուր արտադրությունն ամբողջ աշխարհում կազմում է մոտավորապես 20 միլիոն տոննա։ Այսինքն՝ դեֆիցիտը կարող էր կազմել այսօրվա արտադրության ծավալի 50%-ը։ Սա նշանակում է, որ այս մետաղը շատ թանկ կարժենա, ինչը նոր հնարավորություններ կբացի արտադրողների համար։

Ինչ վերաբերում է մոլիբդենին, ապա այն օգտագործվում է բոլոր կանաչ տեխնոլոգիաներում, ուստի առաջիկա տարիներին դրա պահանջարկը նույնպես կաճի 2-ից 4 անգամ։ Հայաստանի մոլիբդենի պաշարները կազմում են աշխարհի ընդհանուր պաշարների 1%-ը, ինչը բավականին շատ է»,- նշեց Ջանյանը։

Նա հավելեց, որ Հայաստանի ՀՆԱ-ն վերջին տասնամյակում զգալի աճ է գրանցել, իսկ հանքարդյունաբերության տեսակարար կշիռը տատանվում է 2%-ից 5%-ի սահմաններում, իսկ եթե հաշվի առնենք բազմապատկիչ էֆեկտը, ապա 11-12%:

«Երկրում հարկերի 5%-ից մինչև 11%-ը վճարում են ոլորտի ներկայացուցիչները, և դա չհաշված բազմապատկիչ էֆեկտը։ 2022 թվականին գրանցվել է հարկային վճարումների ամենաբարձր ցուցանիշը՝ մոտավորապես 500 մլն դոլար։ Այժմ ոլորտի ընկերությունները վճարում են ավելի շատ հարկեր, քան Հայաստանի բոլոր ընկերությունները միասին վերցրած 2000-ականների սկզբին։

Միևնույն ժամանակ, 2014 թվականից ի վեր հանքաքարի վերամշակման ոլորտում արտադրության ծավալների աճ հիմնականում չի գրանցվել։ Արդյունաբերությունը էական դեր ունի երկրի տնտեսության մեջ, սակայն միջազգային չափանիշներով խոշոր չի համարվում։ Ունենալով լավ ռեսուրսային բազա ունեցող ներուժ՝ այն չի օգտագործվում։

Խնդիրները լուծելու միակ ճանապարհը, այդ թվում՝ սոցիալական և անվտանգության ոլորտում, տնտեսության զարգացումն է»,- ընդգծեց գործարանի գլխավոր տնօրենի առաջին տեղակալը։

Նա հույս հայտնեց, որ կառավարության և հանրության հետ համագործակցելով՝ հնարավոր կլինի օգտագործել առկա ներուժը և արձանագրել հաջողություններ ոլորտում, ինչը կբերի լուրջ տնտեսական աճի և բոլորին հուզող խնդիրների լուծմանը։

«Նոր հանքերի շահագործումը, որոնք դեռ չեն գործում, օրինակ՝ Ամուլսարի ոսկու և Լիճքի հանքավայրը, տնտեսական աճ ապահովելու ամենաարագ ճանապարհն է։

Երկրորդ ճանապարհը գործող հանքերի շահագործման արդյունավետության բարձրացումն է։

Երրորդ ճանապարհը նոր հանքերի որոնումն ու շահագործումն է, որն ավելի երկար աշխատանք է պահանջում, բայց նաև ուշադրության է արժանի»,- եզրափակեց Ջանյանը։